W czwartek, 1 czerwca 2023 r. odbyła się uroczystość upamiętniająca 80. rocznicę pacyfikacji wsi Sochy (gm. Zwierzyniec), której organizatorami byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, ŚZŻAK Koło Rejonowe w Zwierzyńcu, Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu, Burmistrz Zwierzyńca, Mieszkańcy Soch, Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna.
Uroczystość miała na celu uczczenie pamięci ofiar pacyfikacji wsi Sochy. Dzień 1 czerwca 1943 r. to tragiczna data w historii Zamojszczyzny. Była to jedna z najbardziej brutalnych zbrodni popełnionych przez niemieckie oddziały w stosunku do polskiej ludności. Na miejscu ludobójczego mordu zginęły całe rodziny. Z masakry ocalało kilkanaście osób, które przebywały tego dnia poza swoimi domami. Z całej wsi ocalał tylko jeden dom.
Patriotyczne wydarzenie rozpoczęło się zbiórką uczestników przed Kościołem Filialnym pw. Miłosierdzia Bożego w Sochach. Po powitaniu uczestników przez Prezesa ŚZŻAK Okręg Zamość Koła Rejonowego w Zwierzyńcu Krzysztofa Dawida, wystąpieniu historycznym, które wygłosił mieszkaniec Soch Pan Ryszard Maciejewski – Radny Rady Miasta w Zwierzyńcu, odbyła się część artystyczna w wykonaniu uczniów Szkoły Podstawowej w Zwierzyńcu.
Część oficjalna obchodów odbyła się zgodnie z ceremoniałem wojskowym, który zabezpieczył 18. Pułk Przeciwlotniczy z Sitańca. Po złożeniu meldunku przez Dowódcę Kompanii Honorowej o gotowości do uroczystości ppor. Sebastiana Wołoszyna o przeglądzie Pocztów Sztandarowych i Kompanii Honorowej, został odegrany i odśpiewany Hymn Państwowy.
Asystę honorową przy sztandarze WP pełnili żołnierze 3. Zamojskiego Batalionu Zmechanizowanego pod dowództwem ppor. Kamila Wicia. 3. ZBZ zaciągnął również posterunek przy pomniku podczas trwania uroczystości. Asystę przy wieńcach pełnił 18. Pułk Przeciwlotniczy z Sitańca.
Następnie uczestnicy uroczystości wzięli udział w Polowej Mszy Świętej odprawionej pod przewodnictwem JE ks. Biskupa Mariana Buczka, w intencji pomordowanych mieszkańców wsi Sochy, który również wygłosił piękną homilię, przywołując też pamięć o pacyfikacji Soch mocno podkreślił także potrzebę zachowania pamięci o podobnym ataku na polską ludność na Wołyniu oraz innych tragicznych wydarzeniach dla polskiego narodu. Posługę podczas Mszy Św. pełnili: ks. Błażej Górski – Proboszcz Parafii Zwierzyniec, ks. Sławomir Portka, ks. Paweł Słonopas, ks. Władysław Bednarczyk, ks. Emil Wojtaś.
Kolejnym punktem programu uroczystości były przemówienia okolicznościowe. Głos zabrali m.in. Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość Poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak, Senator RP Jerzy Chróścikowski, Burmistrz Zwierzyńca Urszula Kolman, Starosta Zamojski Stanisław Grześko, st. bryg. mgr inż. Jacek Sobczyński oraz mieszkanka wsi Sochy – Maria Kańczuła.
Ceremoniał wojskowy zakończył się Apelem Pamięci, który odczytał por. Mateusz Bednarz, oficer Wojskowego Centrum Rekrutacji w Zamościu.
Czwartkową uroczystość zakończyło złożenie przez liczne delegacje wiązanek, kwiatów oraz zniczy pamięci przed pomnikiem pomordowanych podczas pacyfikacji mieszkańców tej miejscowości.
Szczególnymi gośćmi uroczystości byli ocaleni żyjący świadkowie tamtych wydarzeń.
Podczas uroczystości miało miejsce uhonorowanie Odznaką Zasługi Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość Komendanta Miejskiego PSP w Zamościu brygadiera mgr. inż. Jacka Sobczyńskiego. Udekorowania dokonał Prezes ŚZŻAK O/Z, Poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak w asyście Członka Zarządu hm. Anny Rojek oraz Stanisława Kowalczyka – Wiceprezesa ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Zwierzyńcu.
W wydarzeniu patriotycznym obok wyżej wymienionych udział wzięli m.in.: Poseł na Sejm RP Monika Pawłowska, ppłk Stanisław Styczyński – Szef WCR w Zamościu, który reprezentował Dowódcę Zamojskiego Garnizonu WP płka Radosława Kudraja, Jarosław Śliwiński – Radny Rady Powiatu Zamojskiego, Członek Zarządu ŚZŻAK Okręgu Zamość Harcmistrz Anna Rojek wraz z Harcerzami z 10. DH Traperski Krąg im. Jana Leonowicza ps. Burta z Suśca, Aleksander Kalisz – przedstawiciel Wojewody Lubelskiego, Edyta Wolanin – Sekretarz UMiG Zwierzyniec, płk Mieczysław Skiba, asp. szt. Grzegorz Małek – Kierownik Posterunku Policji w Zwierzyńcu, Stanisław Nawrocki – za-ca Nadleśniczego Nadleśnictwa Zwierzyniec, st. chor. szt. WP Grzegorz Pawlik, Jacek Pawluk – Wójt Gminy Tereszpol wraz z Radnymi, Józef Harczuk – Dziecko Zamojszczyzny, Halina Padjas – Stowarzyszenie Zamojskiej Rodziny Katyńskiej, Julian Grudzień – Stowarzyszenie Więźniów Byłych Dzieci Hitlerowskich Obozów Koncentracyjnych, Adam Woźniczka – Właściciel Prywatnego Muzeum im. Józefa Hallera i Błękitnej Armii w Jurczycach, Prezesi Kół Rejonowych, członkowie i poczty sztandarowe ŚZŻAK O/Z Kół Rejonowych z Zamościa, Zwierzyńca, Starego Zamościa, Łabuń, Komarowa, Suśca, szkolne poczty sztandarowe, poczet sztandarowy OSP Sochy, dyrekcje i przedstawiciele szkół, delegacje samorządów, instytucji oraz mieszkańcy Soch.
Ostatnim akcentem czwartkowego wydarzenia był tradycyjny wojskowy poczęstunek, który przygotowało Koło Rejonowe w Zwierzyńcu ŚZŻAK O/Z.
Serdecznie dziękujemy wszystkim współorganizatorom oraz uczestnikom za liczny udział w uroczystości i wspólne upamiętnienie rocznicy.
https://lublin.tvp.pl/70270340/rocznica-pacyfikacji-wsi-sochy