Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna było współorganizatorem obchodów 79. rocznicy Pacyfikacji wsi Ameryka, Łasków, Smoligów i Olszynka. Uroczystości odbyły się z inicjatywy Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość przy wsparciu ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego Mircze, Dowódcy Garnizonu 2. Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego im. mjr Henryka Dobrzańskiego ,,Hubala”, Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Kostki Starowieyskiego w Łaszczowie.

Obchody odbyły się w sobotę, 1 kwietnia 2023 r., przy krzyżu w miejscowości Ameryka.  Rozpoczął je Bieg Pamięci Ofiar Pacyfikacji, w którym uczestniczyli uczniowie Szkół Podstawowych w Mirczu i Wiszniowie. Po biegu odbyła się część oficjalna. Po odśpiewaniu Hymnu Państwowego Prezes ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Mirczu Pani Maria Małek w imieniu organizatorów powitała zgromadzonych gości. Następnie po przedstawieniu rysu historycznego, miały miejsce przemówienia okolicznościowe: Starosty Hrubieszowskiego Pani Anety Karpiuk oraz  Posła na Sejm RP  Sławomir Zawiślak, jednocześnie Prezesa Stowarzyszenia Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna. Stowarzyszenie reprezentowali również: Wiceprezesi Zarządu SRLZ – Magdalena Szczepańska i Radosław Maksymowicz, Członek Anna Rojek oraz inni członkowie z terenu powiatu hrubieszowskiego.

Część artystyczną przygotowali harcerze z 10. Drużyny Harcerskiej ,,Traperski Krąg” z Suśca. Kolejnym punktem programu była Polowa Msza Św. w intencji ofiar pacyfikacji. Uroczyste nabożeństwo odprawił  Proboszcz Parafii pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Mirczu ks. Tomasz Giergiel. Ceremoniał wojskowy przygotowali żołnierze 2. Hrubieszowskiego Pułku Rozpoznawczego. Apel Pamięci poprowadził por. Szymon Bukowiec. Po odczytaniu Apelu Pamięci, oddaniu salwy honorowej, obecne delegacje złożyły wieńce i kwiaty oraz zapaliły znicze pamięci. Odegrano również utwór „Śpij kolego”.

Później nastąpiło wręczenie ufundowanych, przez Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna – jako współorganizatora, pucharów Biegu Pamięci wraz z pamiątkowymi dyplomami i upominkami dla wszystkich uczestników. Nagrody wręczyli Poseł  Sławomir Zawiślak – Prezes SRL Zamojszczyzna i Prezes ŚZŻAK O/Z Koło Mircze Pani Maria Małek. Zwycięzcą klasyfikacji drużynowej Biegu została reprezentacja Szkoły Podstawowej w Mirczu, II miejsce zajęła reprezentacja Szkoły Podstawowej w Wiszniowie. Młodzież otrzymała upominki od Posła na Sejm RP Sławomira Zawiślaka oraz Starosty Powiatu Hrubieszowskiego Anety Karpiuk. Uroczystości zakończył poczęstunek żołnierski.

W uroczystości obok wyżej wymienionych udział wzięli: Dowódcę Hrubieszowskiego Garnizonu reprezentował płk. Hubert Trusiuk, mł. bryg. mgr inż. Piotr Gronowicz – Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Hrubieszowie, Przedstawiciele Placówek Straży Granicznej z Dołhobyczowa Kryłowa, Zastępca Kierownika Placówki Terenowej KRUS w Zamościu, Wiceprezes Zarządu SRL Zamojszczyzna Radosław Maksymowicz, Nadleśnictwo Mircze – reprezentowali Leśniczy Leśnictwa Witków Jacek Łasocha i Podleśniczy Leśnictwa Tuczapy Wojciech Błaszczak, Wójt Gminy Grabowiec Bartosz Popek, Wójt Gminy Mircze Marta Małyszek, Przewodniczący Rady Gminy Mircze Adam Kostrubiec, Dyrektor Zamojskiej Delegatury Wojewódzkiego Inspektoratu Inspekcji Handlowej w Lublinie Anna Subocz-Chachuła, Wiceprezes ŚZŻAK Okręg Zamość, dowódca pocztów sztandarowych por. Andrzej Jaroszyński, Wiceprezes ŚŻŻAK O/Z Magdalena Szczepańska, Członek Zarządu ŚŻŻAK O/Z Kamila Maślanka, Członek Zarządu Harcmistrz Anna Rojek, Prezes ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Narolu Marian Świętojański, Prezes Zarządu Koła Miejskiego nr 1 ZKRP I BWP w Zamościu st. chor. sztab. WP Grzegorz Pawlik Weteran Misji Zagranicznych, sołtys Wsi Ameryka Stanisław Litwiak, Harcerze z 10. Drużyny Harcerskiej ,,Traperski Krąg” w Suścu, Ochotnicza Straż Pożarna Stara Wieś z Prezesem Wiesławem Ślepko, Dyrektorzy Szkół, nauczyciele, uczniowie oraz mieszkańcy.

W uroczystości uczestniczyły delegacje Kół Rejonowych ŚZŻAK Okręg Zamość: Trzeszczany z Prezes Ireną Olszewską, Tyszowce z Wiceprezes Anną Hawryluk, Grabowiec z Prezesem Janem Lisiukiem, Jaroszyński, Dołhobyczów z Prezesem Wojciechem Kryszczukiem oraz Kompania Honorowa pod dowództwem ppor. Kamila Mikuły, delegacja pocztu 2. HPR w składzie – dowódca pocztu ppor. Marcin Dul, sztandarowy kpr. Jan Szpyrka, asysta kpr. Patryk Korecki, jak również Klasa Oddziału Przygotowania Wojskowego – Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Kostki Starowieyskiego w Łaszczowie.

Szczególnym uczestnikiem była 92-letnia Helena Żuk, naoczny świadek wydarzeń sprzed 79 laty, która była pierwszą osobą upominającą się o upamiętnienie tego miejsca. Dzięki zaangażowaniu Pani Heleny, podjęciu współpracy z Kołem Rejonowym ŚZŻAK w Mirczu, od kilku lat odbywają się uroczystości upamiętniające pacyfikację Ameryki i okolicznych miejscowości.

Dziękujemy ŚZŻAK O/Z za kontynuację współpracy patriotycznej, wszystkim pozostałym współorganizatorom oraz uczestnikom ww. wydarzenia za wspólne upamiętnienie tegorocznej rocznicy.