W niedzielę, 1 czerwca 2025 r. odbyła się uroczystość upamiętniająca 82. rocznicę pacyfikacji wsi Sochy (gm. Zwierzyniec), której organizatorami byli: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość, ŚZŻAK O/Z Koło Rejonowe w Zwierzyńcu, Parafia Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu, Garnizon Zamość, Gmina Zwierzyniec, Mieszkańcy Wsi Sochy, Stowarzyszenie Rozwoju Lokalnego Zamojszczyzna.
1 czerwca 1943 roku miała miejsce pacyfikacja wsi Sochy. Była to jedna z najbardziej brutalnych zbrodni popełnionych przez niemieckiego okupanta na polskiej ludności. Masowy mord ludności cywilnej przez niemieckiego okupanta miał być karą za pomoc świadczoną partyzantom. Wczesnym rankiem Niemcy otoczyli wieś i rozpoczęli pacyfikację, mordując mężczyzn, kobiety i dzieci. Po zakończeniu pacyfikacji wieś została zbombardowana i ostrzelana przez samoloty niemieckie. Zginęło blisko 200 osób. Z masakry ocaleli nieliczni mieszkańcy wsi, a z zabudowań miejscowości tylko jeden dom.
Tegoroczne uroczyste obchody rozpoczęły się od powitania gości, którego w imieniu organizatorów dokonał Wiceprezes ŚZŻAK O/Z Koła Rejonowego w Zwierzyńcu Stanisław Kowalczyk. Po powitaniu miała miejsce część artystyczna w wykonaniu uczniów ze Szkoły Podstawowej im. Dzieci Zamojszczyzny w Zwierzyńcu. Następnie została odprawiona Msza Św. w intencji pomordowanych mieszkańców wsi Sochy w Kościele Filialnym pw. Miłosierdzia Bożego w Sochach koncelebrowana przez ks. Dziekana Błażeja Górskiego Proboszcza Parafii pw. Matki Bożej Królowej Polski w Zwierzyńcu.
Po nabożeństwie i części artystycznej uczestnicy przeszli pod pomnik pomordowanych podczas pacyfikacji Soch, gdzie odbyła się część oficjalna z ceremoniałem wojskowym. Tu został odegrany Hymn Państwowy. Asystę honorową pełnili żołnierze Wojska Polskiego z Garnizonu Zamość.
Dowódcą Kompanii Honorowej był por. Marek Gułowski, Dowódcą Pocztu Chorągwianego był ppor. Ernest Figiel, Dowódcą pocztu Flagowego był st. chor. szt. Piotr Świeca. Apel Poległych odczytał oficer z 18.ppl z Sitańca.
Patriotyczne wydarzenie zakończyło złożenie przez delegacje wiązanek, kwiatów oraz zniczy pamięci przed pomnikiem pomordowanych podczas pacyfikacji mieszkańców tej miejscowości. Szczególnymi gośćmi uroczystości byli ocaleni żyjący świadkowie tamtych wydarzeń.
W trakcie uroczystości głos zabrali Prezes ŚZŻAK Okręg Zamość Poseł na Sejm RP Sławomir Zawiślak oraz Burmistrz Miasta Zwierzyniec Pani Edyta Wolanin. Rys historyczny przedstawił Marek Maciejczyk – członek Koła Rejonowego ŚZŻAK O/Z ze Zwierzyńca.
Oprawę muzyczną uroczystości zapewniła Orkiestra Dęta ze Zwierzyńca pod dyrekcją p. Mariusza Czochry.
Ostatnim akcentem niedzielnego wydarzenia był poczęstunek, który przygotowali mieszkańcy Soch.
Rangę uroczystości podniosła obecność pocztów sztandarowych Kół Rejonowych ŚZŻAK Okręg Zamość z Suśca, Zwierzyńca, Starego Zamościa i Poczet Okręgowy oraz szkół i Instytucji z terenu Gminy Zwierzyniec i OSP.
W wydarzeniu patriotycznym obok wyżej wymienionych udział wzięli m.in.: Mirosława Małka – Zastępca Burmistrza Zwierzyńca, płk Krzysztof Pietrzak – dowódca Garnizonu WP Zamość oraz Dowódca 18.Pułku Przeciwlotniczego w Sitańcu, por. Dawid Turczyniak – reprezentujący Dowódcę 3. Zamojskiego Batalionu Zmechanizowanego w Zamościu, mjr Robert Wolanin reprezentujący Wojkowe Centrum Rekrutacji w Zamościu, Stanisław Grześko – Starosta Zamojski, Jacek Pawluk – Wójt Gminy Tereszpol, Jacek Rogala – reprezentujący Oddziałowe Biuro Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Lublin, Mieczysław Wójcik członek Społecznego Komitetu Budowy Pomnika „Rzezi Wołyńskiej” w Domostawie, hm. Anna Rojek – członek Zarządu ŚZŻAK O/Z wraz z harcerzami i zuchami 10. Drużyny Harcerskiej „Traperski Krąg” im. Jana Leonowicza ps. Burta z Suśca, Paweł Maryńczak – członek Zarządu SRL Zamojszczyzna, bryg. Przemysław Ilczuk – Komendant Miejski PSP w Zamościu, mł. insp. Rafał Skoczylas – Komendant Miejski Policji w Zamościu, Dyrektorzy Szkół oraz nauczyciele i uczniowie z Gminy Zwierzyniec, licznie zgromadzeni mieszkańcy Soch i okolicznych miejscowości.
Serdecznie dziękujemy wszystkim współorganizatorom oraz uczestnikom za udział w uroczystości i wspólne upamiętnienie tegorocznej rocznicy.
